TATRY: Szlak na Halę Gąsienicową i Czarny Staw Gąsienicowy

Jest to jedna z najpopularniejszych tras w najbliższym otoczeniu Zakopanego. I nic dziwnego, bowiem szlak jest łatwy i niedługi, a wprowadza w prawdziwie wysokogórski krajobraz. Wycieczka na Halę Gąsienicową była moją pierwszą w Tatrach. Do dziś pamiętam wrażenie, jakie wywarły na mnie widoki z Królowej Równi oraz samej Hali. Dzięki nim szybciutko zakochałam się Tatrach bez pamięci i dołączyłam do grupy nieuleczalnie chorych na „zakopianinę”.

SZLAKI NA HALĘ GĄSIENICOWĄ

Na Hali Gąsienicowej znajduje się jeden z ważniejszych węzłów szlaków w Tatrach, mamy zatem sporo wariantów do wyboru:

• niebieski szlak z Kuźnic przez Boczań (2 h); opis poniżej
• żółty szlak z Kuźnic przez Jaworzynkę (2 h); opis poniżej
• czarny szlak z Brzezin (drogą dojazdową do schroniska, 2 h)
• zielony szlak z Wierch Porońca przez Rusinową Polanę i Gęsią Szyję (5 h).

Trasy dojściowe na Halę są łatwe i stosunkowo krótkie, świetne nawet dla mniej doświadczonych turystów, natomiast większość szlaków powyżej schroniska prowadzi w trudny teren i wymaga już pewnego obycia.

SZLAKI Z HALI GĄSIENICOWEJ:

• żółty szlak na Suchą Przełęcz pod Kasprowym Wierchem to zdecydowanie najłatwiejsza opcja; po drodze odgałęziają się ścieżki na Liliowe (zielona) oraz Świnicką Przełęcz (czarna) – te również nie powinny sprawić kłopotów
• kombinacja niebieskiego i czarnego szlaku na Kościelec
• niebieski szlak na Zawrat 
• od niebieskiego szlaku na Zawrat odgałęziają się szlaki dojściowe na grań Orlej Perci (żółty na Skrajny Granat, zielony na Zadni Granat, żółty na Kozią Przełęcz oraz czarny łącznikowy przez Żleb Kulczyńskiego do Czarnych Ścian)
• żółty szlak na Krzyżne.

DOJAZD DO KUŹNIC

Najwygodniejszą i najszybszą opcją dojścia na Halę Gąsienicową są szlaki z Kuźnic (1010 m n.p.m.). Z centrum Zakopanego dotrzemy tu na 2 sposoby:

• piechotą – spacer zajmie ok. 45 min (lekko pod górę)
• busem – busy kursują co kilka minut od wczesnego poranka do późnego wieczoru (bilet 3 zł).

Droga do Kuźnic wyłączona jest z ruchu drogowego – nie ma opcji by dotrzeć tu własnym autem.

***

TRASA WYCIECZKI: Zakopane – Kuźnice – Boczań – Przełęcz między Kopami – Hala Gąsienicowa – Czarny Staw – Hala Gąsienicowa – Przełęcz między Kopami – Dolina Jaworzynki – Kuźnice – Zakopane

CZAS: 5 h (średni czas przejścia całej trasy bez odpoczynków)

TRUDNOŚCI: Nie występują. Na całej trasie brak sztucznych ułatwień. Należy zachować ostrożność w rejonie Przełęczy między Kopami (przy niebieskim szlaku występuje ekspozycja).

PRZEWYŻSZENIE: 630 m

RELACJE: Setna Dolina Gąsienicowa, Patologiczna Majówka, Nieszczęście na Zawracie, Kościelec na własność, Tour de Kozia Przełęcz

ODCINEK: KUŹNICE – BOCZAŃ – SKUPNIÓW UPŁAZ – PRZEŁĘCZ MIĘDZY KOPAMI

• szlak niebieski
• 1 h 30 min

Szlak zaczyna się w Kuźnicach (1010 m), gdzie znajduje się węzeł szlaków oraz dolna stacja kolejki na Kasprowy Wierch. My kierujemy się na lewo, przechodzimy przez kładkę nad łączącymi się w tym miejscu potokami Bystrej i Jaworzynki, po czym płacimy haracz w budzie TPN. Na prawo odchodzi szlak żółty również na Przełęcz między Kopami, ale przez Dolinę Jaworzynkę – tędy będzie wracać. Tymczasem kolejny raz idziemy na lewo, na szeroką ścieżkę wyłożoną kamieniami, która dość konkretnie nabiera wysokości. Po ok. 10 minutach forsownego podejścia osiągamy kolejne rozwidlenie – dalej prosto wiedzie szlak na Nosal, ostro na prawo skręca nasza ścieżka. Wspinamy się dalej stokami Nieboraka (1220 m n.p.m.), nieciekawym, zalesionym terenem. Wkrótce wkraczamy na grzbiet Boczania (1224 m). Pomiędzy drzewami przy ostrym zakręcie w lewo znajduje się przyjemny punkt widokowy, z którego możemy wypatrzeć Kalatówki oraz Długi Giewont. Jeszcze chwila i wychodzimy z lasu – szlak prowadzi nas przez Skupniów Upłaz (1300 – 1450 m), na lewo od ostrej krawędzi grzbietu. To otwiera widoki na Nosal, Kopieniec oraz Beskid Żywiecki i Gorce na horyzoncie.

Wkrótce przekraczamy grzbiet Skupniowego Upłazu, który wrasta w masyw Wielkiej Kopy Królowej (1531 m). Widoki stają się jeszcze szersze: wzrok przyciąga Dolina Jaworzynka (którą wiedzie szlak żółty) oraz nietypowy profil Giewontu.

Idziemy trawersem jeszcze kilka minut, po lewej mając stoki Wielkiej Królowej Kopy, po prawej sporą ekspozycję, odgrodzoną drewnianymi belkami. To miejsce, gdzie podczas oblodzeń czy porywistego wiatru należy zachować szczególną ostrożność.

Na Przełęczy między Kopami (1499), zwanej także Karczmiskiem, nasz szlak zbiega się z żółto znakowaną ścieżką. Kilka ławek zachęca do odpoczywa przed dalszą wędrówką.

O Karczmisku S. K. Zaremba napisał:

Są to jak gdyby wrota, przez które człowiek opuszcza rozbawioną dziedzinę dancingów, a wstępuje w poważny świat olbrzymów górskich.

ODCINEK: PRZEŁĘCZ MIĘDZY KOPAMI – HALA GĄSIENICOWA

• szlak niebieski
• 30 min

Z przełęczy wygodny i szeroki chodnik wznosi się łagodnie po murawie Królowej Równi (nazwa pochodzi od nazwiska Król). Z jej najwyższego punktu (znad kosodrzewiny) otwiera się wreszcie widok na Wysokie Tatry – głównie otoczenie Hali Gąsienicowej. Panorama ścina z nóg, a im głębiej w góry tym lepiej. Szybko osiągamy skraj zbocza, by po chwili obniżyć się na Halę – jak na dłoni mamy całą Halę z jej zabudowaniami pasterskimi, Księżówką (leśniczówka TPN) i Betlejemką (Ośrodek Szkolenia PZA). Obrazek dopełnia świetnie widoczna grań Orlej Perci, charakterystyczny, trójkątny Kościelec oraz Świnica. W centralnym miejscu Hali znajduje się węzeł szlaków. Schronisko Murowaniec (1500 m n.p.m.) znajduje się kilkadziesiąt metrów niżej.

DOLINA GĄSIENICOWA

Dolina Gąsienicowa stanowi górne piętro Doliny Suchej Wody Gąsienicowej, która ma 13 km długości i zajmuje obszar 21 km². Natomiast pojęcie Hali Gąsienicowej odnosi się do okolic schroniska Murowaniec. Granie oddzielające Dolinę Gąsienicową od sąsiednich dolin są bardzo kontrastowe. Od strony Kasprowego Wierchu opada stosunkowo łagodne zbocze zbudowane ze skał osadowych (choć w południowo-zachodniej części podcięte jest skalnym urwiskiem), z drugiej strony Dolina ograniczona jest granitową i stromą granią z Kozim Wierchem na czele (granią tą poprowadzony jest szlak Orlej Perci). Granicę pomiędzy Tatrami Zachodnimi a Wysokimi wyznacza przełęcz Liliowe. Sama Dolina Gąsienicowa podzielona jest granią Kościelca na:

• Dolinę Zieloną Gąsienicową (zachodnia odnoga) – znajduje się tu aż 19 stawów, z największym Zielonym Stawem,
• Dolinę Czarną Gąsienicową (wschodnia odnoga) – znajdują się tu 2 stawy: Czarny Staw (największy w całej dolinie) oraz Zmarzły Staw.

Najstarsza znana wzmianka o dolinie, zwanej wtedy Halą Stawów, pochodzi z 1653 roku. Obecna nazwa odnosi się do rodziny Gąsieniców, dawnych właścicieli tych terenów. Dolina zaczęła być bardzo popularna w połowie XIX wieku, kiedy to organizowano spacery do Czarnego Stawu Gąsienicowego. Jej pięknem zachwycali się, m.in.: Tetmajer, Żeromski, Sienkiewicz czy Paderewski. Jeszcze w XIX wieku stanęło na Hali pierwsze prywatne schronisko, natomiast obecne pochodzi z 1925 roku. W latach 60-tych XX wieku wykupiono te tereny od właścicieli prywatnych, zlikwidowano większość szałasów pasterskich (które ciągnęły się już od Królowej Równi) i zlikwidowano wypas. Obecnie dno doliny porosły łany kosodrzewiny, a z chat została jedynie garstka w rejonie schroniska. 

ODCINEK: HALA GĄSIENICOWA – CZARNY STAW GĄSIENICOWY

• szlak niebieski
• 30 min

Kontynuujemy wędrówkę niebieskim szlakiem. Ten prowadzi przez przełęcz Zawrat oraz Dolinę Pięciu Stawów do Morskiego Oka, lecz nas interesuje tylko krótki fragment tej trasy. Pół godziny wystarczy, by dotrzeć nad staw, zwłaszcza że szlak jest łagodny i wyłożony wygodnymi głazami.

Przez pierwszych kilka minut ścieżka prowadzi między świerczynami i kosodrzewinami, które szybko się rozrzedzają, odsłaniając widoki. Po przejściu granicy lasu, szlak wiedzie płasko wzdłuż zbocza Małego Kościelca. Po lewej stronie mijamy pomnik M. Karłowicza, który w 1909 roku zginął w tym miejscu pod lawiną. Ostatni odcinek szlaku wspina się na skalny próg polodowcowy, za którym znajduje się Czarny Staw Gąsienicowy (1622 m).

Czarny Staw Gąsienicowy jest największym stawem Doliny Gąsienicowej, ma powierzchnię prawie 18 ha, a jego maksymalna głębokość sięga 51 metrów. W stawie żyją pstrągi, które zostały sztucznie wprowadzone w 1881 roku. Nazwa stawu pochodzi od sinicy, która masowo występuje na głębokości 1 metra i zabarwia wodę ciemnym nalotem. Mimo to, w słońcu woda i tak przybiera zielono-niebieskie barwy, a przejrzystość sięga tu 12 metrów. W 1885 roku nad stawem zbudowano mały schron dla turystów, który spłonął po 35 latach. Towarzystwo Tatrzańskie zamierzało w jego miejsce wybudować hotel, ale dzięki staraniom wielu osób (w tym S. Żeromskiego czy M. Skłodowskiej-Curie) nigdy do tego nie doszło. Na stawie znajduje się malownicza wysepka (ok. 300 m²), na której przed I wojną światową planowano zbudowanie mauzoleum J. Słowackiego. Na szczęście i tu protesty działaczy na rzecz tatrzańskiej przyrody doprowadziły do zaniechania projektów.

CZARNY STAW GĄSIENICOWY – HALA GĄSIENICOWA – PRZEŁĘCZ MIĘDZY KOPAMI

• szlak niebieski
• 1 h

Do przełęczy wracamy tym samym szlakiem.

PRZEŁĘCZ MIĘDZY KOPAMI – DOLINA JAWORZYNKA – KUŹNICE

• szlak żółty
• 1 h 10 min

Na Przełęczy między Kopami wybieramy szlak żółty. Trasa wiedzie wąską, skalistą ścieżką po stokach Małej Królowej Kopy. Zejście kamienno-żwirowym chodnikiem wymaga czujności. Po ostrym zakręcie w prawo wchodzimy na dawną górniczą ścieżkę, łączącą nieczynne już kopalnie w dolinie z hutą w Kuźnicach. Zejście umilają widoki na Kopę Magury (1704 m). Wkrótce wchodzimy do lasu, gdzie szlak robi się bardziej stromy i sprowadza nas na dno Długiego Żlebu. Ostatni etap szlaku biegnie urokliwą Doliną Jaworzynki, niemal całkowicie płasko. Mijamy kilka drewnianych zabudowań pasterskich na polanie, po czym w ciągu kilkunastu minut kończymy spacer w Kuźnicach.

W 1857 roku H. Zatorska pisała o Polanie Jaworzynka (1070 – 1120 m), że została „umyślnie stworzona dla wypoczynku znużonego wędrowca”. Ciekawostką jest, że w 1920 roku zbudowano tu pierwszą w Polsce dużą skocznię narciarską.

HALA GĄSIENICOWA – INFORMACJE PRAKTYCZNE:

• Bus z Zakopanego do Kuźnic kosztuje 3 zł. Jeździ z PKS-u przez Aleje 3 Maja, ul. Zamoyskiego, Rondo Kuźnickie od 6.00 rano w sezonie letnim.
• Droga do Kuźnic jest dostępna tylko dla pojazdów uprzywilejowanych – czyli nie dla turystów. Pozostaje bus albo spacer z buta (ok. 25 minut z Ronda Jana Pawła II i 45 ze ścisłego centrum Zakopanego).
• Bilet do TPN kosztuje 5 zł (normalny), 2,5 zł (ulgowy).
• Przy oblodzeniu lub porywistym wietrze należy zachować ostrożność na odcinku Skupniów Upłaz – Przełęcz między Kopami. Wystarczy trzymać się szlaku i nie podchodzić do krawędzi.
• Wycieczka w opisanym kierunku gwarantuje podejście nieco łagodniejszym wariantem, a zejście nieco bardziej stromą ścieżką.

Jeśli wpis Ci się podobał to absolutnie się nie krępuj i zalajkuj, zostaw komentarz lub udostępnij – będzie mi miło. 🙂

Górskie pozdro,

Madzia Wieczna / Wieczna Tułaczka

 

Tu też jest fajnie:

Facebook  Instagram