Górnictwo to odbudowa gór. Poprzez odsłanianie cennych złóż, kryjących się w środku. Poprzez wydobycie podziemnych skarbów na powierzchnię. Tak mawiają górnicy.


***

Jeżdżąc w ukochane Tatry staram się umilić nużąca trasę, zwiedzając po drodze ciekawe miejsca. Parę lat temu padło na Kopalnię Soli „Wieliczka”. Przeszłam Trasę Turystyczną, jak wielu przede mną i wielu po mnie. Zachwycałam się niezwykłą urodą podziemnego świata, po czym upchnęłam te wrażenia pomiędzy inne, gdzieś z tyłu głowy, skazując je na powolne zapomnienie. Niestety często postępujemy tak w świecie przepełnionym bodźcami i rozrywkami – spłycamy pojedyncze doznania, czasem nawet całe podróże. Zamiast skupić na pełnym poznaniu danego miejsca, stawiamy na ilość i zaliczanie turystycznych miejsc po łebkach. Sama też się na tym łapię, wpadam w dziki szał zwiedzania, chcąc poznać jak najwięcej za jednym zamachem. Z wiekiem uświadomiłam sobie starą prawdę – w życiu trzeba się wszystkim delektować. Także podróżami.

Oczywiście ogólne wrażenie, jakie za pierwszym razem wywarła na mnie kopalnia pozostało – tego nie da się wymazać z pamięci. Jednakże z głowy uciekło tyle obrazów i szczegółów, że dopiero przy drugich odwiedzinach pojęłam ich ogrom. Tym razem do zwiedzania zabrałam się jak należy. Spędziłam w Wieliczce cały weekend, poznając szereg atrakcji związanych z kopalnią oraz samym miastem. Bo choć 700-letnia historia Wieliczki nierozerwalnie wiąże się z produkcją soli, a kopalnia stanowi podziemne serce tego miasta, to na gości czeka coś więcej niż tylko światowej sławy Trasa Turystyczna. I ja o tym opowiem.

KOPALNIA SOLI „WIELICZKA”

Kopalnia Soli „Wieliczka” była niegdyś potężnym zakładem wydobywczym, obecnie stanowi jedną z większych atrakcji w naszym kraju i jest jednocześnie najliczniej odwiedzaną kopalnią świata. Dzięki wyjątkowej wartości przyrodniczej, historycznej i kulturowej została wpisana na pierwszą Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO w 1978 roku, jako jeden z dwunastu obiektów.

Skąd wzięły się tak potężne złoża soli? Oczywiście z morza, które przed milionami lat pokrywało południową Polskę. Na jego dnie osadzały się kolejne warstwy soli, które zostały wypiętrzone wraz z Karpatami. Wielicką sól znano jeszcze przed piramidami, gdyż ludy sprzed 5 tys. lat warzyły słoną przyprawę z powierzchniowych solanek. Sól kamienną odkryto w połowie XIII wieku, co dało początek budowie kopalni. Miasteczko powstałe ponad bogatymi złożami zwano „Magnum Sal”, czyli Wielka Sól.

Znacie powiedzenie „słono płacić”? Powstało nie bez powodu. W średniowieczu sól była jednym z najważniejszych i najdroższych surowców, określanym mianem białego złota. Solne górnictwo stanowiło aż jedną trzecią dochodów w królewskim skarbcu! Dzięki niemu wznoszono liczne zamki i kościoły, finansowano pensje kadry naukowej w Akademii Naukowej czy opłacano królewskie siły zbrojne.

Pod koniec XIX wieku złoża soli zaczęły się kurczyć, a jakość wydobywanej soli nieubłaganie spadała. Wydobywanie soli przestało być opłacalne. W 1996 roku ostatecznie zakończył się etap przemysłowy w kopalni, a zaczął proces zabezpieczania podziemnego dziedzictwa. Mimo, że nie wydobywa się już soli na masową skalę, to kopalnia nadal tętni górniczym życiem. W kopalni nieustannie trwają prace nad zabezpieczaniem istniejących oraz włączeniem do trasy zwiedzania nowych korytarzy i komór. Planuje się także uruchomienie podziemnej kolejki. Wszystko po to, aby jak najwięcej podziemnego świata zachować dla przyszłych pokoleń. Wszak Wieliczka to jedyny w swoim rodzaju pomnik historii kopalnictwa i unikat na skalę światową.

KOPALNIA SOLI W LICZBACH

• 2391 komór
• 245 km korytarzy
• 9 poziomów podziemnych tuneli
• 327 metrów – do takiej głębokości schodzą wydrążone tunele
• 4% – taki procent kopalni udostępniono do zwiedzania (Trasa Turystyczna wraz z Muzeum Żup Krakowskich + Trasa Górnicza)

ZWIEDZANIE KOPALNI SOLI „WIELICZKA”

Nie chciałabym się rozpisywać w tej kwestii, opowiadać jak wygląda trasa krok za krokiem, komora za komorą. Nie będę psuć niespodzianki i wyprzedzać opowieści przewodnika. Skupię się na kilku istotnych informacjach. Resztę trzeba zarejestrować pod ziemią na własną rękę – mocne wrażenia gwarantowane.

TRASA TURYSTYCZNA

To dla niej zjeżdżają turyści z całego świata, a jest ich blisko 2 mln rocznie. Trasa Turystyczna pozwala obejrzeć najpiękniejsze miejsca w kopalni. Prowadzi przez zapierające dech w piersiach komory i podziemne jeziorka, prezentuje ślady dawnych prac górniczych, zabytkowe kaplice i niesamowite rzeźby wykonane z soli. Na Trasę Turystyczną składa się ponad 20 komór (w tym Kaplica św. Kingi – wywołująca podziw u najbardziej opornych turystów), ok. 2,5 km korytarzy i 800 schodów.

Początek trasy zaczyna się w Szybie Daniłowicza. Tam spotykamy się z przewodnikiem, który będzie nam towarzyszył podczas zwiedzania i opowie o historii oraz pracy górników. Przewodnicy nie są przypadkowi. Większość z nich to emerytowani górnicy, znający kopalnię jak własną kieszeń.

Informacje praktyczne:

• Zwiedzanie Trasy turystycznej trwa ok. 2 h 30 min.
• Zwiedzanie zawsze odbywa się pod opieką przewodnika. Nie ma opcji na samodzielne zwiedzanie.
• Turyści indywidualni nie muszą robić rezerwacji. Jednakże, aby uniknąć stania w kolejce po bilet i późniejszego czekania aż zbierze się grupa ok. 30 osób warto wcześniej zakupić bilet online – będzie szybciej, przyjemniej i bez stresu.
• Na trasę warto założyć wygodne buty i ciepłą odzież (temperatura oscyluje wokół 15°C).
• Część trasy przystosowana jest dla wózków inwalidzkich.
• Podczas zwiedzania mijamy toalety.
• Za możliwość fotografowania i filmowania pobierana jest opłata w wysokości 10 zł.
• Trasa czynna jest codziennie (za wyjątkiem świąt), od kwietnia do października w godzinach 7.30-19.30, od listopada do marca w godzinach 8.00-17.00.
• Opłata za zwiedzanie wynosi 69 zł, a po sezonie 64 zł. W tym jest opłata za przewodnika oraz wstęp do Muzeum Żup Krakowskich, znajdującej się na poziomie III kopalni.
• Szczegóły i aktualności na stronie kopalni.
• Na Poziomie III kopalni, na głębokości 135 metrów, mieści się podziemna ekspozycja Muzeum Żup Krakowskich – naturalne przedłużenie Trasy turystycznej. Zwiedzanie możliwe jest po przejściu Trasy Turystycznej, bez dodatkowych opłat. Wśród eksponatów zobaczymy kierat konny (największą drewnianą machinę na świecie), unikatowe kryształy z Grot Kryształowych, róg bractwa kopaczy, plan kopalni czy makietę Wieliczki. 

TRASA GÓRNICZA

Myślisz, że po przejściu Trasy Turystycznej wiesz już o kopalni wszystko? No to zapraszam na Trasę Górniczą, która odkrywa zupełnie inne oblicze kopalni i funduje niezapomniane przeżycia. Na dzień dobry zostaniesz śleprem, czyli początkującym górnikiem. Dostaniesz stosowne wdzianko, kask, pochłaniacz oraz lampę i ruszysz za Przodowym na szychtę! Przygoda rozpocznie się od zjazdu szybem Regis – najstarszym zachowanym szybem w Wieliczce. Przodowy nie tylko przybliży tajniki górniczej pracy i opowie o zwyczajach panujących w kopalni, ale każdemu przydzieli zadanie do wykonania. Będziesz mierzyć stężenie metanu, wykuwać i transportować sól oraz wyznaczać drogę w labiryncie korytarzy. Czyż można lepiej poznać górnicze realia jak stając się jednym z nich?

Informacje praktyczne:

• Zwiedzanie Trasy Górniczej trwa ok. 3h.
• Trasa wycieczki prowadzi przez zupełnie inne miejsca niż te poznane na Trasie Turystycznej.
• Zwiedzanie zawsze odbywa się pod opieką przewodnika, w grupach do 20 osób.
• Na trasę warto założyć wygodne buty i ciepłą odzież (temperatura oscyluje wokół 13°C). Na czas zwiedzania dostaje się kombinezon ochronny. Są też szafki do przechowania rzeczy.
• Trasa Górnicza dostępna jest dla osób powyżej 10 roku życia.
• Za możliwość fotografowania i filmowania pobierana jest opłata w wysokości 10 zł.
• Opłata za zwiedzanie wynosi 69 zł, a po sezonie 64 zł.
• Zwiedzanie odbywa się według harmonogramu. Od kwietnia do października grupa rusza o 10:00, 13:00 i 16:00. Po sezonie o 10:00 i 13:00. Należy się zgłosić 15 minut przed godziną zwiedzania, by mieć czas na przebranie się.
• Na Trasę Górniczą konieczna jest wcześniejsza rezerwacja, także najwygodniej będzie zakupić bilet online. 
• Szczegóły i aktualności na stronie kopalni.

KTÓRA TRASA JEST CIEKAWSZA?

Ciężko je porównać, bowiem każda z nich ukazuje totalnie odmienny charakter kopalni. Trasa Turystyczna jest bardziej statyczna, polega głównie na oglądaniu. No ale prowadzi przez absolutnie wyjątkowe miejsca, których nie można pominąć. Natomiast Trasa Górnicza jest interaktywna i wymaga dużego zaangażowania od zwiedzających. Jest też zdecydowanie bardziej kameralna, bo odwiedzana przez znacznie mniejszą ilość turystów. A to duży błąd! Dopiero połączenie tych tras pozwala na pełniejsze poznanie solnego królestwa. Już samo przebranie się za górnika robi robotę i nastraja na pierwszej klasy przygodę.

• Bilet łączony na obie trasy kosztuje 99 zł.

SOLILANDIA – BAŚNIOWE OBLICZE KOPALNI

Martwisz się, że Twoja żywiołowa pociecha nie da Ci w spokoju zwiedzić Trasy Turystycznej? Kopalnia Soli „Wieliczka” przygotowała idealne rozwiązanie dla rodzin z dziećmi – poszukiwanie skarbów, solny smok, sympatyczne skrzaty, zwane Soliludkami, tajemniczy Skarbnik, a do tego kreatywne zabawy w połączeniu z dydaktycznym programem zainteresują dzieci i w atrakcyjny dla nich sposób przybliżą atrakcje kopalni. Kiedy maluchy będą odkrywać bajkową stronę kopalni i rozwiązywać zagadki, przybliżające je do skarbu, rodzice zyskają czas na tradycyjne zwiedzanie Wieliczki.

Informacje praktyczne:

• Przejście trasy dla dzieci „Odkrywamy Solilandię” zajmuje 2 h 30 min, a uczestnicy otrzymują na koniec pamiątkowe dyplomy oraz upominki.
• Wędrówka odbywa się na szlaku Trasy Turystycznej.
• Na „Solilandię„ wymagana jest wcześniejsza rezerwacja.

UZDROWISKO

Unikatowy mikroklimat w Kopalni Soli „Wieliczka” stwarza świetne warunki do leczenia chorób układu oddechowego. Wielickie powietrze przesycone jest jonami chlorkowymi, sodowymi, magnezowymi, potasowymi i wapniowymi, co sprzyja odpowiedniemu nawilżeniu i oczyszczeniu dróg oddechowych. Dodatkowo, nie docierają tu pyłki, a roztocza występują w znikomym stężeniu. Brzmi jak raj dla alergików?

W solnych komorach położonych 135 metrów pod ziemią kuracjusze walczą z objawami astmy, alergii czy skutkami smogu. W związku z tym warto spędzić tu weekend, kilka dni lub choćby parę godzin, bo i taka możliwość istnieje.

• W każdy piątek można skorzystać ze „Zdrowego Snu”, czyli spędzić w kopalnianym uzdrowisku noc, a co za tym idzie wzmocnić organizm i oczyścić drogi oddechowe.
• Dzień dla Zdrowia to program profilaktyczny połączony z ciekawym pobytem pod ziemią.
• 6-godzinny pakiet otwiera dostęp do wielickiej siłowni. Trening na bieżni w ultra czystym powietrzu? Samo zdrowie!
• Można skorzystać także z dłuższych turnusów leczniczych bądź profilaktycznych, pod okiem lekarzy i fizjoterapeutów. Uzdrowisko przyjmuje osoby zarówno ze skierowaniem NFZ oraz takie, które chcą sfinansować pobyt z prywatnych funduszy.
• Sprawdź na stronie uzdrowiska dostępne pakiety i opcje na zdrowie. Ja na pewno skorzystam, bo od lat walczę z mierną odpornością i licznymi infekcjami górnych dróg oddechowych.

Kopalnia charakteryzuje się niezwykle czystym powietrzem, jednym z najbardziej korzystnych dla człowieka w całej Europie. W dzisiejszych czasach to niestety rzadkie zjawisko, tym chętniej powinniśmy czerpać z jego dobrodziejstw.

CZY WIESZ ŻE…

• Turyści zwiedzali kopalnię w Wieliczce już od XV wieku, jednakże przywilej ten należał się nielicznym i wymagał zgody samego króla.
• Głębokość wnętrza kopalni sięga 327 metrów, a to oznacza, że w środku zmieściłaby się Wieża Eiffla!
• Kopalnię w Wieliczce odwiedza blisko 2 mln turystów rocznie, lecz duża część z nich zwiedza tylko Trasę Turystyczną.
• Pod ziemią usłyszycie staropolskie „Szczęść Boże” zamiast „dzień dobry”.
• W Komorze Margielnik kręcono sceny do kultowego filmu Seksmisja. Trwają prace nad konserwacją sali i chodników doń prowadzących oraz udostępnieniem jej dla ruchu turystycznego.
• Mateusz Kusznierewicz pływał na desce windsurfingowej na solnym jeziorku, 104 metry pod ziemią! Jak to było możliwe bez wiatru? Otóż w komorze zamontowano olbrzymie dmuchawy zapewniające namiastkę wiatru.
• W kopalni poleciał balon! Przygotowania do tego przedsięwzięcia trwały aż 2 lata, lecz finalnie udało się wznieść balon na wysokość 213 cm i utrzymać go tam przez 4 minuty, co przyniosło braciom Rękasom Rekord Guinnessa. Lot balonem odbył się w najwyższej na Trasie Turystycznej komorze Staszica.
• Z wielickiej soli wykonuje się obecnie pamiątki: rzeźby, kosmetyki. Sól pozyskuje się „przy okazji” prac zabezpieczających wyrobiska.
• Wieliczkę odwiedzili: polscy królowie, M. Kopernik, J.W. Goethe, Fryderyk Chopin, C. de Gaulle, D. Mendelejew, K. Wojtyła, Jim Carrey i wielu innych.
• W kopalni znajdują się niesamowite Groty Kryształowe z wyjątkowo dużymi kryształami halitu. Objęte są szczególną ochroną, także nie udostępnia się ich zwiedzającym. Kilka kryształowych okazów można obejrzeć w podziemnej ekspozycji Muzeum Żup Krakowskich.
• Od XVII wieku do pracy w kopalni wykorzystywano konie. Ostatni z nich – Baśka – opuścił kopalnię w 2002 roku.
• W podziemnych salach odbywają się liczne imprezy: koncerty, gale, sylwestry, wieczorki poetyckie, wystawy, śluby, wybory Miss, turnieje taneczne, walki bokserskie, a nawet mecz piłki nożnej!
• Komory w kopalni słyną ze znakomitej akustyki, dlatego organizowane są tutaj liczne koncerty i festiwale. Prawdziwą uczta dla melomanów może być występ Reprezentacyjnej Orkiestry Dętej Kopalni Soli „Wieliczka” – najstarszej w Europie orkiestry górniczej, liczącej prawie 200 lat.
• Raz w roku górnicza brygada spotyka się na balu, na którym wspomina się ważne wydarzenia oraz… wypomina wszystkie wpadki i śmieszne historie. Nie oszczędzając przy tym nikogo! Na balu wybiera się także najsympatyczniejszego przewodnika – trzymam kciuki za Jacka!
• Na głębokości 125 metrów funkcjonuje kolektura Lotto, wpisana do księgi rekordów Guinnessa jako najniżej położona na świecie. Może białe złoto przyniesie komuś szczęście?
• Zdjęcia najciekawszych miejsc Trasy Turystycznej można zobaczyć w galerii Street View Google.
• Wszystkie pamiątki z Wieliczki związane są oczywiście z solą. Ja polecam słone kosmetyki, które wygładzają i oczyszczają skórę.

TĘŻNIA SOLANKOWA

Kto ma dosyć bycia krasnoludem i szwendania się po podziemiach, powinien skorzystać z tężni solankowej usytuowanej w Parku św. Kingi. Tężnia jest niewielka, daleko jej do kompleksu w Ciechocinku, jednakże zgrabna ścieżka poprowadzona na szczycie drewnianej konstrukcji da się lubić. Jest też wieża widokowa, wysoka na 22 metry, z której roztacza się panorama na park oraz szyby górnicze. Tężnię zasila solanka z wielickiej kopalni, a powstający z niej aerozol podobny jest do tego znad morza. Inhalacja tak bogatym w mikroelementy powietrzem pozwala oczyścić drogi oddechowe. Spacerek w takich warunkach to przyjemność i zdrowie w jednym.

Informacje praktyczne:

• Tężnia znajduje się w parku nieopodal Hotelu Grand Sal i Szybu Daniłowicza, czyli tam, gdzie zaczyna się Trasa Turystyczna.
• Zaleca się korzystanie z tężni przez okres 30 minut.
• Wstęp kosztuje 6 zł (4 zł ulgowy), jeśli na ten sam dzień posiadamy bilet na Trasę Turystyczną bądź Górniczą. Jeśli nie zwiedzamy kopalni, a chcemy skorzystać jedynie z tężni, bilet wstępu wyniesie 9 zł. 
• Tężnia otwarta jest codziennie (za wyjątkiem świąt). Od maja do września w godzinach 8:00-21:00, w kwietniu i w październiku w godzinach 9:00-19:00, od listopada do marca w godzinach 9:00-17:00.

ZWIEDZANIE WIELICZKI

Charakterystycznym elementem w panoramie miasta są oczywiście szyby górnicze (Daniłowicza, Regis, Górsko, Św. Kingi) i naturalnie to one wzbudzają największą ciekawość. Wieliczka nie istniałaby bez kopalni, lecz nie tylko ona warta jest poznania.

• Zamek Żupny powstał w XIII wieku jako siedziba jednego z największych przedsiębiorstw w Europie – Żup Krakowskich, w skład których wchodziła kopalnia w Wieliczce oraz kopalnia w Bochni. Zamek regulował pracę kopalni: tu zwoływano górników do pracy, wydzielano narzędzia, wypłacano pensje. Mieściły się tu mieszkania najważniejszych urzędników zupnych, funkcjonowała tu kuchnia żupna, kaplica, sąd, a nawet więzienie. Zamek wpisany został na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. Wejście na dziedziniec, jest otwarte, natomiast wstęp na wystawy stałe i czasowe (mieszczące się w Zamku Środkowym – w najbardziej reprezentacyjnej części kompleksu zamkowego) kosztuje 8 zł. Więcej informacji na stronie Muzeum Żup Krakowskich.
• Kościół pod wezwaniem św. Klemensa – patrona górników – jego bryła pochodzi z XIX wieku, choć historia świątyni sięga XIII wieku.
• Zespół klasztorny ufundowany w XVII wieku przez Zygmunta III Wazę.
• Drewniany kościół św. Sebastiana z XVI wieku posiada polichromię w stylu młodopolskim, wykonaną przez Włodzimierza Tetmajera – brata przyrodniego Kazimierza Przerwy-Tetmajera.
• Zachował się układ szachownicowy miasta, powstały za panowania Kazimierza Wielkiego.
• Ze średniowiecznych murów obronnych pozostały jedynie fragmenty oraz baszta, którą najlepiej podziwiać z zamkowego dziedzińca.
• Rynek Górny na którym uwagę zwraca obraz 3D „Solny Świat” (niestety już nieco zatarty). Z malowidłem przedstawiającym wnętrze kopalni zintegrowane są figury górników. Przy Rynku znajduje się także pałac Przychodzkich z XVIII wieku.
• Przy Rynku Dolnym zaś znajdują się mini „Sukiennice”.
• Pałac Konopków to dawna rezydencja rodu kupieckiego, pochodzi z XVIII wieku.
• Neogotycki budynek „Sztygarówki” wzniesiono na cześć Franciszka Józefa I. Była to dawniej Szkoła Górnicza oraz Muzeum Salinarne.
• Magistrat z XIX wieku został zbudowany w stylu neogotyku angielskiego.
• Park św. Kingi został założony w XIX wieku z myślą o coraz liczniejszych kuracjuszach, korzystających z dobrodziejstw kopalni. W parku znajduje się Szyb Daniłowicza (skupiający główny ruch turystyczny), tężnia solankowa, Hotel Grand Sal oraz Młyn Solny, w którym mieści się poradnia rehabilitacyjna oraz pokoje gościnne dla kuracjuszy. Uporządkowane alejki i urokliwy staw zachęcaja do spacerów.

WEEKEND Z NOCLEGIEM W KOPALNI

Nocleg w kopalni to coś, czym mało kto na świecie może się pochwalić. Absolutnie przebojowy pomysł na weekend, który można zrealizować w lipcu i sierpniu. Nocleg odbywa się w komorze Słowackiego, 125 metrów pod ziemią, gdzie dobrze służy specyficzny mikroklimat. Pakiet weekendowy kosztuje 199 zł (ulgowy 169 zł) i obejmuje nocleg, 2 posiłki w podziemnej restauracji (kolację oraz śniadanie) oraz zwiedzanie Trasy Turystycznej. Uczciwa cena za takie świadczenia. Brzmi jak prezent na wyjątkową okazję? 

WEEKEND W WIELICZCE – TUŁACZKOWY PLAN DZIAŁANIA

Ja niestety nie miałam okazji spać pod ziemią (nadrobię w niedalekiej przyszłości, bo uzdrowiskowa oferta bardzo mnie kusi), jednak na brak atrakcji nie mogłam narzekać. Mój weekend prezentował się następująco:

• Piątek – przyjazd, zakwaterowanie i spacer po parku św. Kingi
• Sobota – zwiedzanie Trasy Turystycznej, obiad w podziemnej Karczmie Górniczej, wizyta w Muzeum Żup Krakowskich, wizyta w tężni solankowej, zwiedzanie miasta
• Niedziela – wycieczka Trasą Górniczą, zwiedzanie Zamku Żupnego, powrót do domu


Przy dłuższych pobytach warto zwrócić uwagę na ofertę kulturalną i uzdrowiskową kopalni. Pod wielicką ziemią można naprawdę spędzić ciekawie czas i przeżyć coś niesztampowego.

Tym razem podziemne pozdro 😀

Madzia / Wieczna Tułaczka

Wpis powstał dzięki zaproszeniu od: